12 kwietnia 1961 roku miało miejsce jedno z najważniejszych wydarzeń w nauce i technice – pierwszy lot człowieka w kosmos. Rosyjski kosmonauta Jurij Gagarin odbył 108-minutowy lot na pokładzie statku kosmicznego Wostok 1, stając się tym samym pierwszym człowiekiem, który opuścił atmosferę Ziemi i wszedł w przestrzeń kosmiczną. Wydarzenie to było kamieniem milowym w historii eksploracji kosmosu oraz rozpoczęło międzynarodowy wyścig kosmiczny pomiędzy Związkiem Radzieckim a Stanami Zjednoczonymi.
Jurij Gagarin urodził się 9 marca 1934 roku we wsi Kłuszyno, niedaleko Gżatska (obecnie Gagarin), na terenie ówczesnego Związku Radzieckiego. Pochodził z rodziny chłopskiej, jego ojciec był stolarzem, a matka pracowała na roli. W 1950 roku wstąpił do technikum przemysłowego, a następnie zaciągnął się do radzieckiej szkoły lotniczej, gdzie zdobył licencję pilota wojskowego.
W 1960 roku Gagarin dołączył do pierwszej grupy radzieckich kosmonautów, którzy zostali wybrani do udziału w programie kosmicznym. W 1961 roku, 12 kwietnia odbył swój słynny pionierski lot.
Z lotem tym wiąże się kilka ciekawostek. Naukowcy i politycy radzieccy obawiali się, że Gagarin może podjąć nieautoryzowane działania podczas lotu, więc niektóre systemy kapsuły Wostok 1 zostały zablokowane specjalnym kluczem. Klucz znajdował się w kopercie, którą Gagarin mógł otworzyć jedynie na polecenie dowództwa.
Gagarin nie wylądował na pokładzie kapsuły Wostok 1. Wyszedł z niej na wysokości około 7 km i lądował na spadochronie. Gagarin miał przy sobie pistolet, aby móc się obronić przed dzikimi zwierzętami na Syberii.
Po powrocie na Ziemię, Gagarin stał się międzynarodową sławą i był często zapraszany na oficjalne wizyty zagraniczne.
Jurij Gagarin zginął tragicznie w katastrofie lotniczej 27 marca 1968 roku w wieku 34 lat. Wspólnie z Władimirem Sierieginem, doświadczonym instruktorem lotu, odbywali lot treningowy na dwumiejscowym samolocie myśliwskim MiG-15UTI. Samolot rozbił się niedaleko miasta Kirżacz, w obwodzie włodzimierskim, na terenie Związku Radzieckiego (obecnie Rosja).
Przez lata przyczyny katastrofy pozostawały owiane tajemnicą, a wiele teorii spiskowych narosło wokół tego zdarzenia. W 2011 roku rosyjskie archiwa ujawniły wyniki oficjalnego śledztwa, które odbyło się tuż po katastrofie. Zgodnie z tymi informacjami, przyczyną katastrofy był gwałtowny manewr samolotu, który spowodował utratę kontroli i rozbicie maszyny.
Wersja oficjalna wskazuje, że manewr ten mógł być spowodowany próbą uniknięcia kolizji z innym samolotem lub innym obiektem na niebie. Inne teorie sugerują, że przyczyną mogła być awaria samolotu, błąd pilotażu, czy nawet działanie sił zewnętrznych, takich jak zderzenie z ptakiem. Jednakże żadne z tych wyjaśnień nie jest w pełni przekonujące.
