Woda zmienia gęstość pod wpływem temperatury, ale ta gęstość nie zwiększa się stale wraz z obniżaniem temperatury – co charakteryzuje inne ciała – lecz uzyskuje w temperaturze plus 4 stopni Celsjusza wartość maksymalną, by następnie powoli się zmniejszać.
Dlatego rzeki i jeziora podczas mrozów nie zamarzają w jednolitą lodową bryłę?
Pisaliśmy o tym w tekście:
Dlaczego rury wodociągów pękają zimą? Z tego samego powodu!
Zwróćmy uwagę na to, że największa gęstość, oznacza najmniejszą objętość danej porcji wody. Jeżeli woda w rurze zacznie zamarzać, a jej temperatura nadal będzie spadać, porcja lodu będzie się rozszerzać, powodując rozsadzenie tego, w czym się znajduje. To może być właśnie rura wodociągowa, szczelina skały, asfalt na drodze lub zakorkowana butelka (kto w młodości nie bawił się w rozsadzanie butelek zimą?).
Aby się przed tym uchronić, rury wodociągowe zakopuje się 40 cm poniżej głębokości przemarzania gruntu (czyli w Polsce, przeważnie na głębokości 1,5-2 m pod powierzchnią ziemi). Jeśli planujemy dłuższą nieobecność w domu jednorodzinnym lub letniskowym zimą, powinniśmy „spuścić wodę” z instalacji wodociągowej i centralnego ogrzewania.
Polecamy ciekawe doświadczenie do przeprowadzenia z użyciem czujnika temperatury. Nosi ono tytuł „Im głębiej tym …” i polega na wyznaczaniu temperatury na różnych głębokościach pod powierzchnią ziemi. Latem można się przekonać, dlaczego w przeszłości (gdy nie było jeszcze lodówek) ludzie budowali ziemianki, a zimą – dlaczego rury wodociągowe i kanalizacyjne zakopuje się pod ziemią.
